Xây dựng thực đơn ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng chuẩn khoa học nhất

1. Ăn dặm tự chỉ huy là gì?

Ăn dặm tự chỉ huy (BLW) là phương pháp ăn dặm khuyến khích trẻ tự quyết định món ăn và ngay từ khi bắt đầu tập ăn dặm. Với phương pháp này, con hoàn toàn được quyết định theo ý thích của mình. Bé có thể bốc tay hoặc sử dụng thìa để ăn mà không có sự can thiệp từ bố mẹ. Từ đó, giúp con làm quen với thức ăn theo cách tự nhiên nhất, khác với phương pháp ăn dặm truyền thống thực đơn được xây dựng theo ý định của ba mẹ.

Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW-Baby led weaning)

2. Lợi ích của phương pháp ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng tuổi

Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tuổi, con sẽ học cách nhai trước sau đó mới tập nuốt thức ăn. Con có thể kiểm soát được loại thức ăn ưa thích và lượng thức ăn đưa vào miệng, chính vì vậy hạn chế được tình trạng ba mẹ ép con ăn. Tuy nhiên, đây không phải là lợi ích duy nhất mà phương phương pháp này đem lại, những lợi ích tiềm năng của phương pháp ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng tuổi bao gồm:

• Khuyến khích bé làm quen với nhiều hương vị và kết cấu món ăn hơn, giúp tăng khả năng phát triển sở thích ăn uống lành mạnh và đa dạng trong thời gian lâu dài. 

• Tăng khả năng phân biệt mùi vị thức ăn thông qua vị giác và khứu giác. Thúc đẩy sự phát triển các vận động tinh vi thông qua các tương tác với thức ăn. Tăng phản xạ và sự khéo léo khi con phối hợp các hoạt động giữa tay, mắt và miệng tiếp xúc với đồ ăn.

• Giúp giảm nguy cơ béo phì ở trẻ nhỏ. Chế độ ăn dặm tự chỉ huy cho phép con tự điều chỉnh lượng thức ăn theo nhu cầu của mình. Chính vì vậy phương pháp giúp hạn chế sự dư thừa năng lượng không cần thiết, nguy cơ thừa cân béo phì sẽ thấp hơn so với trẻ được ăn dặm theo phương pháp thông thường.

• Bên cạnh đó, trẻ ăn dặm tự chỉ huy thường được tự ngồi ăn cùng gia đình nên sẽ làm tăng sự gắn bó và đoàn kết. Đồng thời, giúp con được tiếp xúc và làm quen với văn hóa ăn uống của các thành viên trong nhà ngay từ sớm. 

Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy khuyến khích con tự lựa chọn món ăn yêu thích và quyết định lượng ăn theo nhu cầu

3. Gợi ý một số thực đơn cho bé 6 tháng thơm ngon đơn giản

Đối với trẻ 6 tháng tuổi tập ăn dặm theo phương pháp tự chỉ huy, việc lựa chọn và thiết kế thực đơn ăn dặm sao cho đầy đủ các nhóm chất là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số thực đơn ăn dặm chỉ huy cho trẻ 6 tháng đơn giản mà vô cùng thơm ngon, mẹ tham khảo thêm nhé! 

3.1.Bánh mì, thịt bò, táo, dưa leo

Chuẩn bị nguyên liệu: 

• 2 đến 3 lát bánh mì nguyên vỏ

• 5 - 6 miếng thịt bò

• Táo và dưa leo

• Dầu oliu

Cách làm

• Thịt bò mẹ đem hấp chín cùng với 1 ít nước

• Rửa sạch dưa leo, gọt vỏ và bỏ phần hạt, sau đấy cắt nhỏ thành các thanh dài khoảng 1 ngón tay

• Bánh mì mẹ cắt thành miếng vừa ăn cho bé

• Lấy khoảng 30ml nước dùng thịt bò vừa hấp trộn thêm khoảng 5ml dầu oliu, để ấm cho bé uống

• Táo gọt vỏ và cắt thành lát mỏng

Bánh mì ăn dặm cho bé 6 tháng

3.2 Cơm, tôm hấp, bông cải xanh, chuối

Nguyên liệu chuẩn bị:

• Cơm trắng

• 5 con tôm tươi

• 30g bông cải xanh

• ½ trái chuối

Cách làm:

• Cơm nấu dẻo, ép vào khuôn làm sushi để tạo hình thành các miếng nhỏ

• Tôm mẹ đem rửa sạch, rút bỏ chỉ lưng rồi đem hấp hoặc luộc nguyên con, sau đó bóc bỏ vỏ và đầu.

• Bông cải xanh cắt thành miếng nhỏ vừa ăn, đem luộc hoặc hấp chín.

• Cắt ½ trái chuối cho bé tráng miệng

3.3 Mì sợi, bí đỏ, cá viên, lê

Nguyên liệu chuẩn bị:

• 100g mì sợi

• 30g bí đỏ

• 3 miếng cá rút xương

• Dầu oliu

Cách chế biến

• Mì sợi mẹ luộc mềm

• Bí đỏ gọt vỏ, rửa sạch, cắt thành miếng cho bé vừa ăn rồi mang hấp chín

• Cá băm thật nhuyễn, nặn thành viên nhỏ rồi chiên cùng một ít dầu ăn.

• Lê mẹ thái hình que cho bé cầm ăn tráng miệng. 

3.4 Khoai tây nghiền, đậu co ve, thịt lợn, bơ

Nguyên liệu chuẩn bị: 

• 1 củ khoai tây

• 30g thịt lợn nạc

• 6 que đậu co ve

• Dầu oliu

• Bơ và sữa mẹ hoặc sữa công thức

Cách làm:

• Khoai tây đem rửa sạch, cắt thành hình que rồi đem luộc hoặc hấp chín.

• Thịt lợn nạc hấp chín hoặc luộc mềm với một ít nước.

• Đậu co ve đem rửa sạch rồi hấp chín.

• Mẹ có thể cắt thêm vài lát bơ cho bé ăn hoặc xay nhuyễn và trộn cùng 50ml sữa.

3.5 Khoai lang, cua, đậu phụ

Nguyên liệu chuẩn bị:

• 1 của khoai lang

• Cua 1 con

• 3 - 4 miếng đậu hũ nhỏ

• Dầu oliu

Cách làm:

• Khoai lang mẹ đem gọt vỏ, rửa sạch, cắt hình que rồi đem hấp chín.

• Cua rửa sạch, hấp chín và lọc lấy thịt

• Đậu hũ mẹ có thể hấp hoặc chiên vàng.

3.6 Bánh gạo, ngô bao tử, nho

Nguyên liệu chuẩn bị:

• Bánh gạo 3 chiếc (loại bánh dùng cho bé ăn dặm)

• 4 bắp ngô bao tử

• Dầu oliu

• 2 -3 trái nho

Cách làm

• Ngô bao tử mẹ rửa sạch sau đó đem luộc chín ăn cùng bánh gạo

• Nho chọn loại quả lớn không hạt hoặc đã bỏ hết hạt, cắt làm đôi hoặc ba. Mẹ tuyệt đối không để hạt hoặc nguyên trái nho cho con cầm ăn.

Ví dụ thực đơn ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng - Nguồn ảnh FB

3.7 Cơm nắm, ngọn su su, cá quả rán, đu đủ

Nguyên liệu chuẩn bị:

• Cơm trắng

• 3 miếng cá quả phi lê

• 10 ngọn su su

• Dầu oliu

Cách làm:

• Cơm nấu dẻo, mẹ nắm thành nắm nhỏ cho bé vừa ăn

• Cá quả phi lê cắt miếng chữ nhật hoặc vuông sau đó đem chiên cùng 1 ít dầu.

• Ngọn su su mẹ luộc nguyên sợi 

• Đu đủ gọt vỏ, cắt miếng vừa tay cầm của bé.

Ngoài ra, còn có rất nhiều thực đơn ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng tuổi khác mà mẹ có thể tham khảo thêm. Tuy nhiên, tùy vào khẩu vị và sở thích ăn uống của con mà mẹ nên điều chỉnh một chút cách chế biến món ăn sao cho phù hợp với con nhất.

4. Nguyên tắc khi xây dựng thực đơn ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng tuổi

Trên thực tế, không khó để mẹ có thể xây dựng 1 thực đơn ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu nhất mẹ cần tuân thủ theo một số nguyên tắc cơ bản như sau: 

4.1 Lựa chọn những thực phẩm phù hợp cho bé

Do phương pháp ăn dặm tự chỉ huy là cho con tự quyết định món ăn theo ý mình. Chính vì vậy nếu thực phẩm không được lựa chọn phù hợp rất dễ khiến con bị khó tiêu, nôn trớ, ngộ độc, hóc, nghẹn,...Vì vậy mẹ cần nằm lòng những nguyên tắc khi lựa chọn các thực phẩm ăn dặm chỉ huy cho bé 6 tháng tuổi như sau: 

• Giai đoạn này hệ tiêu hóa của con còn chưa hoàn thiện vì vậy nên ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu hóa và hấp thu như: trứng, phô mai, bánh mì, tôm tươi,...

• Cần lựa chọn các món ăn phù hợp cho trẻ bắt đầu. Các rau củ cứng như súp lơ, cà rốt, bắp cải,... mẹ nên hầm mềm trước khi cho bé sử dụng.

• Lựa chọn đa dạng thực phẩm giúp con có nhiều lựa chọn và tránh sự nhàm chán.

Lựa chọn kỹ thực phẩm trước khi cho vào thực đơn ăn dặm của bé

4.2 Phối hợp chế độ ăn dặm cùng cho con bú

Mặc dù trong giai đoạn này, chế độ ăn dặm cung cấp cho bé một lượng lớn dinh dưỡng tuy nhiên chưa thể thay thế hoàn toàn sữa mẹ. Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sự phát triển của trẻ nhỏ, các chuyên gia khuyên mẹ thời điểm phù hợp nhất cho bé cai sữa là khi con được 18 - 24 tháng tuổi.

Xây dựng lịch ăn dặm chỉ huy cho bé 6 tháng tuổi, mẹ nên sắp xếp xen kẽ các bữa sữa một cách hợp lý. Trong trường hợp không có điều kiện nuôi con bằng sữa mẹ, mẹ có thể chuyển sang dùng sữa công thức cho bé. Nếu sử dụng sữa công thức, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn được loại sữa phù hợp nhất với con. 

4.3 Chế biến thức ăn cho con ở dạng que

Với các thức ăn có kích thước lớn hơn so với miệng bé, mẹ nên xử lý chúng thành dạng que cho con dễ dàng cầm nắm hơn. Bên cạnh đó, việc mẹ thay đổi hình thì của thức ăn cũng sẽ thu hút sự chú ý của con, khơi gợi cảm giác thích thú của con mỗi khi được tiếp xúc với bữa ăn dặm.

Sơ chế thức ăn thành dạng que giúp con dễ dàng cầm nắm 

4.4 Ăn dặm từng chút một

Đối với trẻ 6 tháng tuổi mới bắt đầu tập ăn dặm, mẹ nên cho con ăn đủ theo nhu cầu của bé, không nên bắt con ăn quá nhiều trong một bữa. Việc ép con ăn có thể khiến bé bị ngợp, con không biết phải xử lý thức ăn như thế nào. Bên cạnh đó, hệ tiêu hóa của con lúc này còn chưa hoàn thiện vì vậy việc cho con ăn quá nhiều nhưng không hấp thụ hết khiến con dễ bị đi ngoài, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa,...

Trung bình, 1 trẻ 6 tháng tuổi mới tập ăn dặm tiếp nhận khoảng 30 đến 60g thức ăn trong một bữa. Nếu thấy con hứng thú với bữa ăn mẹ có thể cân nhắc tăng lượng thức ăn cho bé, mỗi lần tăng cách nhau 5 ngày và mỗi lần tăng không quá 15g.

Việc cho con ăn dặm từng chút và tăng dần theo thời gian sẽ tạo điều kiện cho con được tiếp xúc với thức ăn một cách trọn vẹn và có chế độ ăn khoa học hơn. Từ đó giúp phương pháp ăn dặm đạt hiệu quả tối ưu nhất, con phát triển khỏe mạnh.

4.4 Ăn dặm có kỷ luật

Mẹ nên luyện cho bé ăn dặm theo giờ giấc cụ thể. Mẹ đừng lo lắng con bị đói trước khi đến giờ ăn. Thông thường khi trẻ mới bắt đầu tập ăn dặm thường ăn 2 bữa mỗi ngày vào buổi sáng và chiều. Mỗi bữa ăn của con chỉ nên kéo dài tầm 30 phút, không nên ăn quá nhanh hoặc quá lâu.

Mẹ nên tạo thói quen ăn dặm chủ động cho bé, trong bữa ăn không nên để con xem tivi, điện thoại hoặc vừa chơi vừa ăn. Đây là một thói quen xấu không tốt cho tiêu hóa dạ dày, làm con sao nhãng khi ăn và tạo thói quen sinh hoạt xấu. Như vậy, dù lúc đầu con có quấy, không hợp tác trong bữa ăn, ba mẹ cũng nên kiên trì cho con tập ăn ngủ đúng giấc

5. Những lưu ý quan trọng khi áp dụng phương pháp ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng

Bất kỳ phương pháp nào cũng sẽ có những điểm hạn chế riêng. Để quá trình ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng tuổi được hiệu quả nhất, mẹ cần đặc biệt lưu ý một số điều như sau:

• Luôn giám sát bé trong quá trình ăn, không để con tự ăn một mình mà không có người lớn bên cạnh.

• Giữ thẳng bé ngồi trên ghế ăn dặm, không để con ăn khi đang nằm, bò hoặc đang chơi. Thời gian đầu bé mới tập ăn, mẹ có thể cho con ngồi cùng mâm để làm quen với thao tác ăn uống.

• Tránh cho trẻ ăn các loại thức ăn có nguy cơ gây nghẹn cao như: hoa quả sấy khô, bánh quy, xúc xích, anh đào, các loại hạt,...

• Theo dõi các phản ứng dị ứng. Các chuyên gia khuyên mẹ, khi trẻ được tiếp xúc sớm với càng nhiều loại thực phẩm thì nguy cơ gặp dị ứng sẽ càng giảm. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho bé, điều quan trọng nhất là mẹ cần nắm rõ các dấu hiệu dị ứng gồm: phát ban, nổi mẩn đỏ, hắt hơi, thở khò khè, khó nuốt, nôn mửa, tiêu chảy,… Nếu thấy con có các dấu hiệu này sau khi ăn món mới, mẹ cần nhanh chóng đưa con đi khám ngay. 

Luôn có người lớn ở bên cạnh khi cho bé 6 tháng ăn dặm tự chỉ huy

Như vậy qua bài viết trên, Neokids đã giúp mẹ tìm hiểu về phương pháp ăn dặm tự chỉ huy cũng như một số thực đơn ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng tuổi thơm ngon, hấp dẫn mẹ có thể làm tại nhà. Nếu còn bất kỳ thắc mắc gì liên quan đến trẻ ăn dặm, mẹ có thể để dưới phần bình luận để được các chuyên gia tận tình giải giải đáp.