5 Biểu hiện viêm phế quản ở trẻ và hướng xử lý đúng chuẩn y khoa

1. Viêm phế quản là gì?

1.1. Viêm phế quản cấp

Phế quản chính là hệ thống ống dẫn khí vào trong phổi, có nhiệm vụ quan trọng trong hoạt động hô hấp. Hệ thống phế quản phổi được phân ra thành nhiều cành, nhánh từ lớn đến nhỏ để đảm nhận vai trò dẫn khí vào phổi.

Hai nhánh lớn nhất của hệ thống này được gọi là phế quản gốc phải và phế quản gốc trái. Khi gặp những điều kiện bất lợi từ môi trường ngoài phế quản sẽ bị viêm khiến các lớp tế bào ở trong lòng ống phế quản bị tổn thương, sưng tấy và phù nề. Các cơ trơn phế quản bị co thắt, và tăng tiết dịch khiến lòng ống phế quản bị hẹp lại tạo lên nhưng cơ khó thở, khò khè,....

1.2. Viêm phế quản mạn tính 

Viêm phế quản mạn là 1 thể của COPD (phổi tắc nghẽn mãn tính). Đây là tình trạng viêm phế quản cấp nhưng không được điều trị dứt điểm, khiến bệnh tái đi tái lại nhiều lần, tạo thành những tổn thương ở hệ thống ống phế quản gây ho đờm đặc quánh, khó thở, thở khò khè.

Viêm phế quản mạn thường gặp ở những bệnh nhân lớn tuổi, người có sức đề kháng yếu hoặc thường xuyên sử dụng thuốc lá. Viêm phế quản mạn nếu không được điều trị kịp thời sẽ rất dễ trở thành bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.

Viêm phế quản gây co thắt cơ trơn phế quản, và tăng tiết dịch nhầy

2. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng viêm phế quản

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng viêm phế quản

Viêm phế quản cấp thường gây ra do Virus, các chủng Virus gây bệnh thường gặp là Virus Rhinovirus, các chủng virus cúm A hoặc B, Metapneumovirus ở người, các chủng virus hợp bào hô hấp,... 

Vi khuẩn cũng là 1 trong những yếu tố bệnh sinh, một số chủng vi khuẩn gây viêm phế quản thường gặp là Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae,... 

Các yếu tố bệnh sinh thường khu trú ở đường hô hấp, khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ nhân lên 1 cách nhanh chóng, tạo thành những đợt viêm cấp của đường hô hấp trên, rồi dẫn tới viêm phế quản.

Tương tự như các nhiễm khuẩn ở đường hô hấp khác, viêm phế quản cũng lây qua đường hô hấp. Các chất tiết chứa mầm bệnh (nước mũi, nước bọt,...) phát tán trong không khí, hoặc dính trên các bề mặt đồ vật chính là nguồn lây bệnh chủ yếu. 

3. Biểu hiệu của bệnh viêm phế quản 

Biểu hiện của viêm phế quản

Biểu hiện viêm phế quản thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý ở đường hô hấp khác, và thường chỉ được phát hiện ra khi người bệnh đi thăm khám. Dưới đây là một số triệu chứng viêm phế quản cấp:

Ho: Đây là 1 triệu chứng không điển hình thường gặp ở các bệnh lý ở đường hô hấp trên, tuy nhiên dựa vào tiếng ho và tình trạng ho bác sĩ vẫn có thể chẩn đoán được phần nào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, từ đó đưa ra những phương án điều trị tiếp theo. Ho ở viêm phế quản thường không có đờm hoặc có đờm nhẹ, đôi khi lẫn cả tia máu, tình trạng ho thường kéo dài trên 5 ngày.

Sốt: Viêm phế quản thường đi kèm với những cơn sốt nhẹ, trong trường hợp sốt cao kéo dài thì cần đưa người bệnh đi thăm khám càng sớm càng tốt.

Đờm: Người bệnh viêm phế quản thường có biểu hiện tăng tiết đờm nhầy, chất đờm có thể trong, đôi khi có mủ trắng, mủ xanh hoặc lẫn tia máu. Dựa vào màu đờm, tình trạng đờm mà bác sĩ có thể phán đoán bước đầu nguyên nhân gây bệnh. 

Các cơn khò khè và khó thở: Khí phế quản bị viêm, sẽ khiến lòng phế quản bị tấy nề, hệ thống các cơ trơn bị co thắt, kết hợp với dịch nhầy bị tăng tiết trào vào ống phế quản sẽ khiến đường đi của không khí hẹp lại, tạo ra những tiếng khò khè khi thở. Khác với người bị hen phế quản, người bị viêm phế quản sẽ không đáp ứng với Salbutamol đường hít.

Nhịp thở bất thường: Đường đi của không khí bị hẹp lại sẽ dẫn đến tình trạng khó thở, lúc này nhịp thở sẽ trở lên gấp và nhanh nhằm đáp ứng nhu cầu Oxy của cơ thể. Tuy nhiên tình trạng này thường ít gặp ở bệnh nhân bị viêm phế quản thông thường, nếu thấy nhịp thở của bệnh nhân nhanh, gấp, lồng ngực lõm sâu xuống khi hít thở thì cần nghĩ đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn như: viêm phổi, hen hoặc bị mắc dị vật trong đường thở.

4. Ba mẹ nên làm gì khi con có dấu hiệu bị viêm phế quản? 

Trong trường hợp trẻ sốt trên 38,5 độ C thì có thể dùng  khăn ấm chườm vào trán nách, bẹn của trẻ để hạ sốt cho bé. Đồng thời ba mẹ có thể kết hợp sử dụng

Ibuprofen hoặc Paracetamol để giảm sốt. Lưu ý là cần hỏi ý kiến của bác sĩ, hoặc dược sĩ trước khi dùng thuốc hạ sốt.

Nếu trẻ không đáp ứng với thuốc hạ sốt hoặc tình trạng bệnh trở nặng thì cần đưa bé đến cơ sở y tế để thăm khám lại.

DùngCho bé uống nhiều nước trong quá trình điều trị để làm tăng hiệu quả loãng đờm.

Nếu đã sử dụng các thuốc giảm ho mà bé vẫn ho nhiều ho liên tục thì cần phải đi thăm khám chuyên sâu để được chẩn đoán chính xác hơn.

Không được tự ý sử dụng các loại kháng sinh đường uống khi chưa có chỉ định từ bác sĩ, việc lạm dụng kháng sinh trong điều trị viêm phế quản có thể gây ra hiện tượng nhờn thuốc, gây ảnh hưởng nặng nề về sau.

Với những bệnh nhi bị các vấn đề về tim mạch, thần kinh thì phải hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc hạ sốt đặc biệt là Ibuprofen. Không dùng Aspirin để giảm sốt cho trẻ em.

Dùng nước muối để vệ sinh mũi họng, nhằm loại bỏ bớt các tác nhân gây bệnh, và dịch nhầy hô hấp giúp đường thở thông thoáng hơn.

Hạn chế để trẻ tiếp xúc với các dị nguyên như bụi nhà, lông chó mèo, khói thuốc lá.

Để máy tạo ẩm trong phòng nhằm giữ cho không khí đủ ẩm, giúp trẻ dễ thở hơn.

Vệ sinh nhà cửa thường xuyên, để hạn chế tối đa các tác nhân gây bệnh.

Trên đây là những dấu hiệu nhận biết và hướng xử lý khi trẻ mắc viêm phế quản. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ba mẹ có thêm thông tin để chăm sóc bé đúng cách khi con mắc bệnh. Tuy nhiên để an toàn nhất thì bé mẹ vẫn nên đưa bé đến các cơ sở y tế để được thăm khám và có biện pháp điều trị thích hợp.