Omega 3 6 9 Vai trò, tác dụng mà không phải ai cũng biết

1. Hoạt chất Omega 3 là gì?

Omega 3 là 1 Acid béo không bão hòa với công thức cấu tạo phức tạp. Cơ thể không thể sản sinh được Omega 3 mà phải bổ sung bằng thực phẩm hoặc các dạng sản phẩm bảo vệ sức khỏe.

Có 3 dạng Omega 3 liên quan đến sinh lý của cơ thể người là:

• Axit α-Linolenic (ALA): ALA được tìm thấy lần đầu trong thực vật, hoạt chất có 18 Cacbon và có thể chuyển hóa thành DHA và EPA.

• Axit eicosapentaenoic (EPA):  Hoạt chất là 1 chuỗi gồm 20 Cacbon liên kết với nhau, EPA có khả năng tổng hợp nên các chất có khả năng chống viêm, đồng thời giúp cải thiện triệu chứng ở bệnh nhân trầm cảm.

• DHA: Axit docosahexaenoic là 1 Acid béo không bão hòa gồm 22 phân tử Cacbon trong chuỗi cấu tạo, hoạt chất chiếm đến 8% trọng lượng của não, và là 1 thành phần quan trọng cấu tạo nên chất xám - nhân tố quyết định sự thông minh.

1.1. Tác dụng của Omega 3

Vai trò của Omega 3 dầu cá là:

• Acid béo Omega 3 là chất béo trung tính, sau khi được nạp vào cơ thể nó sẽ được thủy phân thành các đơn vị Acid béo nhỏ hơn. Hoạt chất có khả năng làm giảm nồng độ Triglycerid huyết tương, làm tăng nồng độ Cholesterol tốt và được chứng minh là có tác dụng tốt trong việc chống loạn nhịp tim.

• DHA và EPA là trung gian cho tác dụng chống viêm và giảm Fibrinogen huyết tương (chất có mặt trong huyết tương và là 1 yếu tố đông máu). Ngoài ra, 2 hoạt chất DHA và EPA còn được chứng minh là có khả năng ức chế chức năng của tiểu cầu, từ đó kéo dài thời gian chảy máu, điều này cực kỳ có ý nghĩa khi sử dụng cho những người bị bệnh lý tim mạch.

• Omega 3 là các thành phần của Phospholipid tạo nên cấu trúc của màng tế bào, đồng thời đóng vai trò là nguồn năng lượng của cơ thể. 

• Hoạt chất tạo thành các phân tử Eicosanoid - phân tử tín hiệu quan trọng có chức năng rộng khắp hệ thống tim mạch, phổi, miễn dịch và cả nội tiết. Do đó bổ sung Acid béo Omega 3 sẽ giúp đảm bảo các phản ứng sinh hóa của cơ thể được diễn ra bình thường, giúp việc dẫn truyền tín hiệu được diễn ra thuận lợi, ngăn ngừa tình trạng suy giảm trí nhớ đặc biệt là ở người cao tuổi.

• DHA được tìm thấy rất nhiều trong võng mạc người, giúp hoàn thiện chức năng nhìn của nhãn cầu, tăng điều tiết cho mắt, đồng thời ngăn ngừa các dấu hiệu lão hóa mắt và biến chứng võng mạc ở bệnh nhân tiểu đường.

Liều dùng 1 ngày của Omega 3: Theo khuyến cáo của Viện y học Hoa Kỳ, lượng Acid béo Omega 3 cần bổ sung trong 1 ngày là 1,6g ở nam, 1,1g ở nữ giới từ 19 tuổi trở lên. Đối với thai phụ, trong giai đoạn đầu cần bổ sung từ 100 – 200 mg DHA/ngày, trong 3 tháng cuối thai kỳ người mẹ cần bổ sung 2,2g EFA/ngày. 

1.2. Các loại thực phẩm giàu Omega 3

DHA và EPA được chiết xuất chủ yếu từ dầu cá béo, còn ALA lại được tìm thấy chủ yếu trong thực vật đặc biệt là các loại hạt. Dưới đây là 1 số loại thực phẩm giàu Omega 3 phổ biến:

• Các loại cá béo như cá bơn, cá ngừ, cá thu, cá hồi, hàu... các loại cá này rất giàu Omega 3, Acid amin cùng các nguyên tố vi lượng, do không chứa chất béo no nên phù hợp với những người đang ăn kiêng, người béo phì,...

• Sữa và nước ép từ rau củ và trái cây, nước ép đậu nành, các loại sữa hạt như sữa đậu nành, sữa hạt óc chó,... cũng là nguồn cung cấp lượng Omega 3 dồi dào.

• Các loại ngũ cốc và quả hạch: hạt chia, quả óc chó, hạnh nhân,...

• Các loại rau như rau bina, cải xoăn, súp lơ, cải bó xôi,... chứa rất nhiều ALA. 

• Dầu ép từ các loại hạt: dầu hướng dương, dầu đậu nành, dầu hạt lanh,...

Các loại thực phẩm giàu Omega 3

2. Hoạt chất Omega 6 là gì?

Acid béo Omega 6 cũng là 1 Acid béo không bão hòa, hoạt chất có liên kết đôi Cacbon - Cacbon ở vị trí n-6, hay hiểu đơn giản là liên kết thứ 6 tính từ đầu mạch. Omega 6 là 1 họ các phân tử Acid béo hoạt động như tiền thân của các phân tử chịu trách nhiệm truyền tín hiệu thông qua trung gian Lipid, và có hiệu lực chống viêm mạnh.

Có 2 dạng Omega 6 liên quan đến sinh lý của cơ thể người là:

• Gamma-linolenic acid (GLA): Hoạt chất thường được tìm thấy trong các loại dầu, điển hình là dầu hoa anh thảo. Sau khi vào cơ thể đa số GLA sẽ được chuyển hóa thành DGLA và phát huy tác dụng dược lý.

• Axit linoleic (CLA): CLA cũng là 1 dạng khác của Omega 6, hoạt chất có khả năng tiêu mỡ, làm giảm khối lượng mỡ của cơ thể.

2.1. Tác dụng của Omega 6

Axit béo Omega 6 là tiền thân của các phân tử truyền tín hiệu trung gian lipid mạnh được gọi là “eicosanoids”, đây là 1 hoạt chất có vai trò quan trọng trong việc điều hòa phản ứng viêm của cơ thể. Do đó Axit béo Omega-6 thể hiện được khả năng chống viêm, tuy nhiên khi dùng với liều cao hoạt chất có thể làm tăng phản ứng viêm và tăng nguy cơ gây viêm. 

Axit béo Omega 6 giúp cung cấp 1 lượng lớn năng lượng cho cơ thể, do đây là chất béo không bão hòa nên đặc biệt phù hợp với những người đang ăn kiêng, bệnh nhân bị béo phì và người cao tuổi.

Omega 6 có khả năng ngăn ngừa mắc các bệnh lý viêm nhiễm mãn tính như: viêm khớp dạng thấp, viêm ruột, bệnh gan nhiễm mỡ không gây ra do rượu, đồng thời làm giảm nguy cơ tái phát bệnh lý tim mạch và Alzheimer. 

Liều dùng 1 ngày của Omega 6: Theo khuyến cáo của Viện y học Hoa Kỳ, lượng Omega 6 khuyến cáo dùng trong 1 ngày ở người trưởng thành là 17gam ở nam giới, và 12 gam đối với nữ giới. 

2.2. Các loại thực phẩm giàu Omega 6

Omega 6 được tìm thấy chủ yếu trong các loại dầu đã qua tinh chế và một số loại hạt. Một số loại thực phẩm giàu Omega 6 là:

• Dầu hạt cải.

• Dầu hướng dương.

• Chế phẩm từ lòng trắng trứng gà hoặc lòng trắng trứng gà.

• Quả óc chó.

• Dầu hạt nho.

• Hạt Hạnh nhân và hạt hướng dương.

Các loại thực phẩm giàu Omega 6

3. Hoạt chất Omega 9 là gì?

Omega 9 cũng là 1 Acid bão không no và được xếp trong nhóm không thiết yếu. Cơ thể có thể tự sản xuất được Omega-9, do đó không cần phải bổ sung qua các thực phẩm chức năng mà chỉ cần bổ sung qua đường ăn uống là đủ. 

Có 4 dạng Omega-9 điển hình đó là: Acid oleic, Acid mead, Acid erucic, và cả Acid nervonic. 

3.1. Tác dụng của Omega 9

Omega 9 giúp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh lý mạch vành, hạn chế nguy cơ đột quỵ ở người cao tuổi. 

Omega 9 giúp tăng lượng Cholesterol tốt đồng thời làm giảm lượng Cholesterol xấu, từ đó hạn chế được các vấn đề về mỡ máu, tắc mạch nghẽn mạch máu do lượng Cholesterol cao.

Các nghiên cứu còn chỉ ra rằng Omega 9 rất tốt cho não bộ, giúp cải thiện cảm xúc, bổ sung năng lượng đồng thời tăng cường trí nhớ đặc biệt là ở bệnh nhân cao tuổi.

Hỗ trợ điều trị, kiểm soát cho bệnh nhân bị Alzheimer.

3.2. Những thực phẩm thông dụng giàu Omega 9

Acid béo Omega 9 có nhiều trong các loại dầu như dầu olive, dầu ép từ hạt Macca, mỡ lợn, mỡ của gia cầm.

Cá hồi.

Các loại hạt như: hạnh nhân, macca,...

Các loại thực phẩm giàu Omega 9

Vai trò của Omega 3 6 9 là:

• Hỗ trợ các bệnh lý về tim mạch, giúp hoàn thiện và phát triển trí não ở trẻ nhỏ, đồng thời làm giảm tình trạng suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi. 

• Giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể, tăng lượng Cholesterol tốt; giảm lượng Cholesterol xấu, từ đó hạn chế nguy cơ nghẽn mạch do tăng Cholesterol.

• Cải thiện tâm trạng và hạn chế được các tình trạng viêm mạn tính.

Bổ sung đủ lượng Omega 3 6 9 không chỉ cải thiện được tâm trạng, giúp nâng cao sức khỏe trái tim và trí não. Trước khi sử dụng các thực phẩm bổ sung Omega 3 và Omega 6 bạn cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ để có những hướng dẫn cụ thể nhất.