Tất tần tật những điều cần biết về tác dụng của vitamin A

1. Vitamin A là gì?

 Vitamin A là một loại vitamin không tan trong dầu. Các dạng khác nhau của nó thường được gọi là "retinoids." Chúng bao gồm retinol, retinal, axit retinoic và retinyl ester. 

Vitamin A gồm rất nhiều dạng tồn tại

Vitamin A tồn tại trong tự nhiên dưới 2 dạng, gồm dạng hoạt động và tiền vitamin A. Dạng hoạt động là dạng mà sẽ được cơ thể sử dụng luôn mà không cần qua quá trình chuyển hoá nào. Chúng được tìm thấy trong các thực phẩm từ động vật như các loại thịt, cá và sữa. Trong khi đó, dạng tiền vitamin A xuất hiện chủ yếu trong các loại thực vật như rau củ quả. Khi đi vào cơ thể chúng sẽ được chuyển hóa thành dạng hoạt động rồi mới thực hiện nhiệm vụ của mình. Một số dạng tiền vitamin A phổ biến là alpha-caroten, beta-caroten và beta-cryptoxanthin.

Vì là vitamin tan trong dầu, nên nếu có thể sử dụng không hết, vitamin A sẽ được dự trữ trong các mô mỡ và gan dưới dạng este. Khi cơ thể cần, nó sẽ chuyển thành dạng retinol, liên kết với protein và thực hiện chức năng.

2. Tác dụng của vitamin A

2.1. Thành phần không thể thiếu của thị giác

Khi được hỏi “vitamin A có tác dụng gì?”, câu trả lời mà chúng ta nghĩ đến ngay đó là vai trò của nó đối với thị lực và sức khỏe của mắt. Retinal, một dạng hoạt động của vitamin A, kết hợp với protein opsin để tạo thành rhodopsin, một phân tử cần thiết cho khả năng nhìn màu và nhìn thiếu sáng trong võng mạc. 

Thiếu vitamin A gây ra rất nhiều bệnh về mắt, điển hình là bệnh quáng gà. Những người gặp phải tình trạng này vẫn có thể nhìn bình thường vào ban ngày, nhưng bị giảm thị lực trong bóng tối do mắt của họ phải vật lộn để thu nhận ánh sáng ở cường độ thấp hơn. Nguyên nhân là do cơ thể không thể tổng hợp rhodopsin vì không đủ vitamin A cần thiết.

Vitamin A giúp đôi mắt nhìn được ở ánh sáng cường độ thấp

Ngoài việc ngăn ngừa bệnh quáng gà, ăn đủ lượng vitamin A có thể giúp làm chậm sự suy giảm thị lực mà một số người gặp phải khi ngày càng có tuổi. Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở các nước phát triển. Mặc dù nguyên nhân chính xác của nó chưa được biết rõ, nhưng nó được cho là kết quả của tổn thương tế bào đối với võng mạc, xảy ra do quá trình oxy hóa.

Nghiên cứu về bệnh mắt liên quan đến tuổi tác cho thấy rằng việc cho những người trên 50 tuổi bị một số bệnh thoái hóa thị lực bổ sung chất chống oxy hóa (bao gồm beta-carotene - một tiền chất của vitamin A) sẽ giảm nguy cơ phát triển bệnh thoái hóa điểm vàng đến 25%. Một số nghiên cứu khác cho thấy rằng nồng độ beta carotene, alpha carotene và beta cryptoxanthin trong máu cao hơn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh thoái hoá điểm vàng do tuổi tác lên đến 25%.

2.2. Tăng cường hệ miễn dịch

Câu trả lời tiếp theo cho câu hỏi “vitamin A có tác dụng gì?” chính là hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch. Vitamin A có cả vai trò thúc đẩy và điều hòa trong cả hệ thống miễn dịch bẩm sinh và miễn dịch thích ứng; do đó, nó có thể tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể và cung cấp khả năng bảo vệ nâng cao chống lại nhiều bệnh truyền nhiễm.  Vitamin A tham gia vào việc tạo ra các tế bào miễn dịch, bao gồm tế bào lympho B và tế bào lympho T, đóng vai trò trung tâm trong các phản ứng miễn dịch bảo vệ chống lại bệnh tật. Sự thiếu hụt dưỡng chất này sẽ giảm phản ứng và chức năng của hệ thống miễn dịch. 

Bên cạnh đó, vitamin A đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì khả năng bảo vệ tự nhiên của cơ thể bạn, thông qua giúp tăng tiết chất nhầy - hàng rào tự nhiên ngăn cản sự xâm nhập của vi khuẩn cũng như các tác nhân gây bệnh khác ở niêm mạc mắt, phổi, ruột và bộ phận sinh dục. 

2.3. Có lợi cho làn da

Rất nhiều bằng chứng cho thấy vitamin A dùng đường ngoài da có tác dụng làm giảm sự xuất hiện của đường nhăn và nếp nhăn bằng cách kích thích sản xuất collagen. Nó cũng có thể cải thiện độ đàn hồi và chảy xệ của da bằng cách giúp loại bỏ các sợi elastin (là một loại protein mang lại sự đàn hồi cho da) bị hư hỏng và thúc đẩy xây dựng thành mạch, hoặc sự hình thành các mạch máu mới.

Vitamin A có vai trò quan trọng với làn da

Vitamin A cũng có khả năng hỗ trợ bảo vệ làn da khỏe mạnh. Một chế độ dinh dưỡng giàu beta-caroten (tiền chất của vitamin A) giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào, lão hóa da và các bệnh về da. Carotenoid cũng có thể giúp bảo vệ làn da của bạn khỏi các yếu tố môi trường như ô nhiễm và bức xạ UV - những thành phần tác động tiêu cực đến làn da của bạn.

Không chỉ vậy, dưỡng chất này cũng đóng vai trò quan trọng trong điều trị mụn. Học viện Da liễu Hoa Kỳ khuyến nghị dùng retinoids (một dạng hoạt động của vitamin A) tại chỗ để giúp điều trị mụn trứng cá ở cả thanh thiếu niên và người trưởng thành. Retinoids có thể giúp tẩy tế bào chết trên bề mặt da, loại bỏ bụi bẩn, dầu và tế bào chết từ lỗ chân lông để ngăn ngừa nổi mụn. Chúng cũng thâm nhập vào bề mặt da để kích thích sản xuất collagen và elastin, từ đó làm giảm sự xuất hiện của lỗ chân lông và sẹo mụn. 

2.4. Thúc đẩy sự sinh sản và tăng trưởng khỏe mạnh

Vitamin A rất cần thiết để duy trì hệ thống sinh sản khỏe mạnh ở cả nam và nữ, cũng như đảm bảo sự phát triển và tăng trưởng bình thường của phôi thai trong thời kỳ mang thai.

Thông qua các nghiên cứu trên động vật kiểm tra tầm quan trọng của vitamin A trong quá trình sinh sản của nam giới, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng sự thiếu hụt sẽ ngăn chặn sự phát triển của các tế bào tinh trùng, từ đó gây nguy cơ vô sinh. Tương tự như vậy, các nghiên cứu trên động vật cũng đưa ra quan điểm là sự thiếu hụt vitamin A ở giống cái có thể ảnh hưởng đến sinh sản bằng cách làm giảm chất lượng trứng và ảnh hưởng đến sự làm tổ của trứng trong tử cung. 

Cùng với đó, vai trò của vitamin A với thai nhi cũng rất quan trọng. Nó tham gia vào sự tăng trưởng và phát triển nhiều cơ quan của thai nhi, bao gồm khung xương, hệ thần kinh, tim, thận, mắt, phổi và tuyến tụy, từ đó giúp thai nhi phát triển khoẻ mạnh, tạo cho bé yêu sự khởi đầu vững chắc. 

Trên đây là câu trả lời cho câu hỏi “vitamin A có tác dụng gì?” Rất mong bài viết sẽ cung cấp các kiến thức bổ ích cho ba mẹ trong hành trình nuôi dạy bé trưởng thành nhiều khó khăn nhưng cũng đầy hạnh phúc.