7 Dấu hiệu bé thiếu vitamin D khó nhận biết bằng mắt thường

1. Những thông tin cơ bản về vitamin D

Vitamin D có tên khoa học là calciferol là hợp chất thuộc nhóm secosteroid, tan trong dầu, được tìm thấy rất ít trong các thực phẩm tự nhiên. Đa phần, loại vitamin này được quang hợp trong da của động vật và con người nhờ bức xạ của tia tử ngoại. 

Hiện nay có 2 cấu trúc chính của vitamin D đó là vitamin D2 (ergocalciferol) và vitamin D3 (cholecalciferol). Trong đó, vitamin D2 có nguồn gốc từ nấm men và thực vật. Vitamin D3 được tổng hợp từ hợp chất 7-dehydrocholesterol trong da. Theo góc độ dinh dưỡng, 2 loại vitamin D này có giá trị tương tự nhau.

Trong tự nhiên, có rất ít thực phẩm chứa lượng vitamin D đáng kể, trong số đó chủ yếu là một số loại dầu gan cá, chất béo động vật có vú, trứng gà…

Phân biệt vitamin D2 và D3

2. Tại sao cần bổ sung vitamin D cho trẻ?

Theo TS.BS Phạm Thị Thu Hương, trẻ em rất cần vitamin D cho quá trình tăng trưởng và phát triển, mỗi ngày trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần tối thiểu 400 IU vitamin D. 

Các vai trò điển hình của vitamin D đối với sự phát triển của trẻ bao gồm:

• Góp phần quan trọng trong hình thành cấu trúc xương: Vitamin D là thành phần quan trọng giúp hỗ trợ cơ thể hấp thu được nhiều canxi và phospho (thành phần cấu tạo nên xương) từ ruột và thận. Do đó để trẻ có một khung xương chắc khỏe thì bổ sung vitamin D là việc làm vô cùng cần thiết.

• Tăng cường hệ miễn dịch: Vitamin D giúp hỗ trợ tăng cường sức đề kháng cho trẻ thông qua cơ chế kháng viêm và điều hoà miễn dịch, hoạt hoá các tế bào kháng thể. Vì vậy bổ sung đầy đủ vitamin D sẽ góp phần giúp trẻ có sức khoẻ tốt, chống lại nhiều tác nhân gây bệnh.

• Hỗ trợ hoạt động của hệ thần kinh: Vitamin D cũng tham gia vào quá trình phát triển của hệ thần kinh, giảm nguy cơ rối loạn lưỡng cực ở trẻ sơ sinh và giúp não bộ phát triển hoàn thiện.

Chính vì những vai trò quan trọng đó mà ba mẹ cần hết sức quan tâm đến các dấu hiệu thiếu vitamin D của bé để bổ sung kịp thời và đầy đủ.

Vitamin D đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ nhỏ

3. Hậu quả khi trẻ thiếu vitamin D 

Như đã trình bày ở trên, vitamin D có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển xương, răng, hệ miễn dịch của trẻ. Thế nên nếu không cung cấp đủ vitamin D cho trẻ có thể dẫn đến các hậu quả sau:

• Tăng nguy cơ mắc bệnh còi xương, xương trở nên mềm, yếu, dễ bị biến dạng khi gặp tác động từ bên ngoài.

• Gây ảnh hưởng đến hoạt động chức năng của phổi, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp như ho, đau họng, hen suyễn…

• Suy giảm sức đề kháng làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý như viêm, nhiễm, dị ứng…

Có thể nói, thiếu vitamin D có thể là nguyên nhân khiến trẻ bị còi xương, chậm phát triển khả năng vận động, yếu cơ… ảnh hưởng không tốt đến quá trình phát triển của trẻ.

Thiếu hụt vitamin D làm tăng nguy cơ mắc bệnh còi xương ở trẻ

4. Dấu hiệu bé thiếu vitamin D cha mẹ không thể bỏ qua

Theo các chuyên ra cho biết, khoảng 90% trẻ khám tổng quát tại bệnh viện phát hiện dấu hiệu thiếu vitamin D từ nhẹ đến nặng, ở nhiều độ tuổi khác nhau.

Từ đó có thể thấy, Việt Nam có tỷ lệ thiếu vitamin D ở trẻ khá cao, vì vậy các ba mẹ không nên chủ quan mà cần theo dõi các dấu hiệu bé thiếu vitamin D để bổ sung kịp thời.

Một số dấu hiệu bé thiếu vitamin D điển hình mà ba mẹ cần lưu ý như sau:

• Bé hay bị đổ mồ hôi đầu: Đây là dấu hiệu cho thấy xương sọ của con bị viêm do thiếu vitamin D. Thông thường, trẻ chỉ ra một chút mồ hôi khi trời quá nóng, nhưng nếu con bị đổ mồ hôi quá nhiều thì ba mẹ nên đưa con đến gặp bác sĩ. Dấu hiệu bé thiếu vitamin D nếu được phát hiện sớm có thể điều trị dễ dàng, bảo vệ con khỏi các biến chứng nguy hiểm.

• Chậm liền thóp: Những ngày đầu sau khi chào đời, xương sọ của trẻ sơ sinh vẫn chưa nối liền hoàn toàn mà có nhiều khoảng không, gọi là khớp nối. Điểm trũng giữa những khớp nối được gọi là thóp. Thông thường, xương sọ của trẻ sẽ được nối liền và cứng lại sau 19 tuần. Tuy nhiên, nếu trẻ bị thiếu vitamin D thì quá trình này sẽ chậm hơn so với các trẻ khác. Đây là một dấu hiệu thiếu vitamin D nguy hiểm ở trẻ sơ sinh vì nó có thể làm tăng nguy cơ bị chấn thương sọ não. Vì vậy sau khoảng 19 tuần mà xương sọ của con vẫn chưa có dấu hiệu liền lại, ba mẹ cần đưa con đến gặp bác sĩ để có những lời khuyên hữu ích nhất.

• Xương dị dạng: Đây là dấu hiệu bé thiếu vitamin D nghiêm trọng, vì đây là vi chất quan trọng giúp vận chuyển canxi từ ruột vào máu và lắng đọng tại xương, giúp xương chắc khỏe. Các bé thiếu vitamin D thường bị còi xương, xương phát triển chậm hoặc không bình thường, xương hay bị dị dạng như cong vẹo cột sống, chân cong…

• Trẻ chậm phát triển: Đối với những trẻ bị thiếu canxi do không bổ sung đủ vitamin D thường chậm phát triển hơn rất nhiều so với các bạn cùng độ tuổi. Một số dấu hiệu trẻ chậm phát triển do thiếu vitamin D bao gồm: bé gặp khó khăn khi tập bò, tập ngồi, tập đi, tập đứng… 

• Cơ và khớp của trẻ bị yếu: Thiếu vitamin D sẽ làm cho trẻ cảm thấy khó chịu, đau nhức cơ thể. Khi trẻ còn nhỏ cha mẹ sẽ khó nhận biết dấu hiệu bé thiếu vitamin D này do trẻ không nói được, nhưng có thể nhận biết khi con thường xuyên quấy khóc hoặc tỏ ra khó chịu khi được bế. Ngoài ra, khi thiếu vitamin D, các cơ, tứ chi của bé cũng yếu đi, bạn có thể để ý nếu thấy bé gặp khó khăn trong việc tự nhấc đầu lên thì cũng có thể nghĩ đến nguy cơ thiếu vitamin D ở trẻ.

• Trẻ bị sâu răng, chậm mọc răng: Thành phần của xương và răng giống nhau, vì vậy trẻ bị thiếu vitamin D là nguyên nhân khiến trẻ chậm mọc răng và dễ bị sâu răng hơn những đứa trẻ khác. Các vấn đề về nha khoa là dấu hiệu sớm nhất của việc thiếu vitamin D ở trẻ.

• Trẻ dễ gặp các vấn đề về dạ dày và hô hấp: Bởi vì vitamin D có vai trò rất quan trọng đối với hệ miễn dịch của trẻ nhỏ. Do vậy, dấu hiệu bé thiếu vitamin D dễ nhận thấy nhất chính là trẻ hay bị ốm vặt, cảm lạnh, cảm cúm, dễ mắc các bệnh về đường hô hấp. Ngoài ra, trẻ có thể thường xuyên bị đau bụng do gặp các vấn đề về dạ dày. Không phải tất cả các vấn đề trên đều do thiếu vitamin D gây ra nhưng phần lớn các tình trạng liên quan đến dạ dày, ruột là do cơ thể trẻ thiếu vitamin D.

Một số dấu hiệu bé thiếu vitamin D

Không phải trẻ thiếu vitamin D nào cũng xuất hiện các dấu hiệu trên, nhưng đây là những biểu hiện điển hình giúp cha mẹ nhận biết dấu hiệu bé thiếu vitamin D sớm, từ đó có biện pháp bổ sung phù hợp.

Ngoài ra, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có kế hoạch dự phòng thiếu vitamin D cho trẻ, góp phần giúp trẻ phát triển khỏe mạnh cả về thể chất và trí tuệ.