[Cẩm nang] Beta glucan có tác dụng gì đối với cơ thể con người?

1. Beta glucan là gì? Thông tin cơ bản về beta glucan

Beta glucan (hay β-Glucan) là một hợp chất đường cao phân tử (Polysaccharides), được tạo nên từ các phân tử đường glucose nối với nhau bằng các liên kết beta-glucoside. Beta glucan còn được biết đến là một loại chất xơ hòa tan, thường có trong ngũ cốc, nấm linh chi, nấm men,…

Với bản chất là một chất xơ hòa tan, beta glucan giúp làm chậm quá trình vận chuyển thức ăn trong đường tiêu hóa. Từ đó giúp làm chậm quá trình hấp thu đường từ ruột vào máu, dẫn đến ổn định lượng glucose trong máu. Ngoài ra, beta glucan đang rất được quan tâm gần đây, vì nó mang đến nhiều lợi ích bất ngờ cho sức khỏe con người.

2. Beta glucan có tác dụng gì đối với sức khỏe?

Dưới đây là các tác dụng chính của beta glucan đối với sức khỏe, dựa trên nhiều kết quả nghiên cứu đã được chứng minh:

2.1. Kích thích tăng cường sức đề kháng tự nhiên

Đây là tác dụng đầu tiên và được nhiều người quan tâm khi nhắc đến “beta glucan có tác dụng gì”. Không những thế, nó còn được xem là “trợ thủ” đắc lực của hệ miễn dịch.

Cụ thể trong lĩnh vực miễn dịch học, beta glucan thường được gọi là chất điều chỉnh phản ứng miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể chống lại sự tấn công của vi khuẩn, virus gây bệnh.

Các nghiên cứu về khả năng tăng cường miễn dịch của beta glucan bắt đầu được tiến hành từ năm 1960. Trải qua hàng nghìn cuộc nghiên cứu trên toàn thế giới, cơ chế tác dụng của beta glucan lên hệ miễn dịch được hiểu như sau:

• Beta glucan liên kết với các thụ thể khác nhau trên bề mặt của tế bào miễn dịch như đại thực bào, bạch cầu đơn nhân, bạch cầu trung tính… Nhờ đó giúp kích thích khả năng phát hiện và tiêu diệt “các tác nhân lạ” xâm nhập vào cơ thể.

• Khi beta glucan liên kết với các tế bào miễn dịch ở trên sẽ tiết ra nhiều loại cytokine khác nhau gồm interleukin (IL-4, IL-6) và yếu tố hoại tử khối u. Những yếu tố gây viêm này sẽ kích hoạt tế bào miễn dịch đặc hiệu (lympho T và lympho B). Đây là điều kiện để cơ thể tăng tiết kháng thể (IgG, IgA…) giúp nâng cao khả năng bảo vệ cơ thể.

Do đó, beta glucan có tác dụng tăng cường miễn dịch cho cơ thể, đặc biệt là người cao tuổi, trẻ nhỏ, người có hệ miễn dịch yếu…

Cơ chế tăng cường sức đề kháng của beta glucan khi vào cơ thể

2.2. Nâng cao sức khỏe tim mạch

Trong nghiên cứu được thực hiện bởi Trung tâm nghiên cứu dinh dưỡng con người Beltsville của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, nhóm tình nguyện viên tham gia bao gồm cả nam giới và nữ giới có cholesterol máu cao. Những người tham gia được chia làm 2 nhóm, sẽ thực hiện chế độ ăn kiêng trong vòng 5 tuần với một chiết xuất từ yến mạch chứa 1% hoặc 10% beta glucan.

Sau 5 tuần, cả hai nhóm đều cho kết quả tích cực khi tổng lượng cholesterol trong máu giảm đáng kể. Đồng thời, tổng lượng cholesterol ở nhóm sử dụng chiết xuất yến mạch có beta glucan 10% thấp hơn đáng kể so với nhóm sử dụng yến mạch chứa beta glucan 1%.

Lượng cholesterol giảm đồng nghĩa với việc hạn chế được nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim…

Ngoài ra vẫn còn rất nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để chứng minh tác dụng của beta glucan đối với sức khỏe tim mạch.

Beta glucan giúp cải thiện sức khỏe hệ tim mạch

2.3. Hỗ trợ kiểm soát bệnh tiểu đường

Dựa vào bản chất là loại chất xơ hòa tan, beta glucan giúp làm chậm quá trình hấp thu đường từ ruột vào máu. Nhờ đó có thể kiểm soát nguy cơ tăng đường huyết đột ngột sau bữa ăn ở bệnh nhân tiểu đường.

Tuy nhiên việc sử dụng beta glucan chỉ được xem là một chất hỗ trợ cho các phương pháp điều trị tiểu đường mà không phải là liệu pháp thay thế hoàn toàn.

Beta glucan giúp hỗ trợ kiểm soát bệnh tiểu đường hiệu quả hơn

2.4. Tăng cường sức khỏe đường ruột

Đáp án tiếp theo cho câu hỏi beta glucan có tác dụng gì chính là khả năng cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa. Bởi vì là một loại chất xơ, beta glucan giúp tái hấp thu nước trong đường ruột, tăng khối lượng phân. Từ đó giúp cải thiện tình trạng táo bón và tiêu chảy.

Ngoài ra, beta glucan cũng có chức năng như một prebiotics, giúp cung cấp các lợi khuẩn cho đường ruột, cân bằng hệ vi sinh vật trong đường tiêu hóa.

Beta glucan giúp tăng cường lợi khuẩn, cân bằng hệ vi sinh đường ruột

2.5. Góp phần kiểm soát tế bào ung thư

Một số nghiên cứu sơ bộ chỉ ra rằng, beta glucan có thể kích hoạt tế bào miễn dịch và protein chống lại, tiêu diệt các tế bào ung thư. Đồng thời, các nghiên cứu này cũng chỉ ra beta glucan có thể có khả năng ức chế sự lây lan và di căn của tế bào ung thư.

Tuy nhiên cho đến nay các nghiên cứu về tác dụng của beta glucan với bệnh ung thư vẫn chưa có đầy đủ bằng chứng lâm sàng đáng tin cậy.

Vì vậy, bạn chỉ nên bổ sung beta glucan với tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư, mà không phải là thuốc điều trị ung thư.

Ngoài những công dụng đã nêu, beta glucan còn mang đến một số tác dụng khác cho cơ thể bao gồm: chống phơi nhiễm bức xạ, giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng, rút ngắn thời gian chữa lành vết thương…

Beta glucan có thể kích hoạt tế bào miễn dịch chống lại các tế bào ung thư

3. Cách bổ sung beta glucan cho cơ thể

Sau khi tìm hiểu các thông tin về beta glucan có tác dụng gì, chắc hẳn nhiều người sẽ tò mò về cách bổ sung thành phần này vào cơ thể như thế nào để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Dưới đây là 2 cách bổ sung beta glucan mà bạn có thể tham khảo:

3.1. Các thực phẩm giàu beta glucan

Các chuyên gia dinh dưỡng thường khuyến khích tăng cường tiêu thụ beta glucan thông qua các bữa ăn hàng ngày. Đây được xem là cách bổ sung an toàn và đạt hiệu quả cao.

Một số loại thực phẩm chứa hàm lượng beta glucan dồi dào bao gồm: Nấm linh chi, yến mạch, lúa mạch đen, lúa mì, rong biển, men bia, men làm bánh, nấm hương, tảo…

Trong đó, yến mạch và lúa mạch được có hàm lượng beta glucan cao nhất trên mỗi khẩu phần ăn (khoảng 2,5g beta glucan/1 cốc lúa mạch nấu chính và 2g đối với bột yến mạch).

Vì vậy một chế độ ăn lành mạnh và thường xuyên kết hợp với các thực phẩm giàu beta glucan là một lựa chọn ưu tiên để mang đến nhiều lợi ích sức khỏe cho cả gia đình.

Beta glucan thường tập trung ở lớp vỏ cám bên ngoài các hạt ngũ cốc

3.2. Các sản phẩm có thành phần beta glucan

Mặc dù beta glucan có nguồn gốc từ thực phẩm được đánh giá cao hơn, nhưng các sản phẩm bổ sung beta glucan tổng hợp vẫn được xem là an toàn và có khả năng hấp thu tốt. 

Vì vậy bạn hoàn toàn có thể tham khảo các loại sữa công thức, thực phẩm chức năng, thực phẩm dinh dưỡng… có thành phần beta glucan để bổ sung khi cần thiết. Đặc biệt là các đối tượng có hệ miễn dịch yếu như trẻ em, người cao tuổi, người bị suy giảm miễn dịch…

4. Lưu ý khi bổ sung beta glucan cho cơ thể

Theo các chuyên gia y tế, việc bổ sung beta glucan thông qua thực phẩm gần như không gây ra bất kỳ tác dụng phụ nào. Tuy nhiên, nếu bổ sung beta glucan tổng hợp sai cách có thể mang lại một số tác dụng phụ và rủi ro tiềm ẩn như đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy…

Vì vậy để bổ sung beta glucan thông qua các sản phẩm thực phẩm chức năng, bạn cần lưu ý một số điểm sau để mang lại hiệu quả tối ưu nhất:

• Beta glucan có thể làm giảm lượng đường trong máu, vì vậy bệnh nhân bị hạ đường huyết hoặc đang sử dụng thuốc có tác dụng hạ đường huyết nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

• Với những người có chế độ ăn ít chất xơ, muốn bổ sung beta glucan thì nên bắt đầu với liều lượng thấp và tăng dần.

• Beta glucan có thể gây đau dạ dày, đầy hơi nếu sử dụng với liều lượng lớn hơn mức cho phép.

• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các sản phẩm có thành phần beta glucan.

Khi bổ sung beta glucan tổng hợp cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế

Trên đây là đáp án chi tiết cho câu hỏi beta glucan có tác dụng gì và các lưu ý khi bổ sung beta glucan. Có thể nói, beta glucan đã không ngừng được nghiên cứu về các tác dụng của nó, đặc biệt là chức năng tăng cường hệ miễn dịch. Mặc dù mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng để bổ sung hoạt chất này an toàn, hiệu quả thì bạn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế trước khi sử dụng.