Khám phá từ A đến Z về trẻ bị tăng động giảm chú ý

1. Tăng động giảm chú ý ở trẻ là gì?

Tăng động giảm chú ý bao gồm 1 nhóm các  biểu hiện như sự giảm chú ý, tăng hoạt động và hành động có tính chất xung động,..

Trẻ em là những đối tượng thường xuyên hiếu động, nhưng ở mức độ nào được coi là bình thường còn mức nào được coi là bị tăng động giảm chú ý? Rất nhiều bậc phụ huynh vẫn còn mơ hồ chưa biết về chứng bệnh này. Nhiều đứa trẻ quá hiếu động, không chịu ngồi yên 1 chỗ hay tập trung để làm chuyện gì nhưng cha mẹ thì vẫn nghĩ con mình bình thường, không chịu cho con mình đi kiểm tra.

Dần dần, nếu trẻ không được thăm khám và điều trị kịp thời thì có thể ảnh hưởng đến việc hình thành tính cách, hành vi, tâm lý trong tương lai sau này của con. Theo nghiên cứu thì tỷ lệ mắc bệnh rối loạn tăng động giảm chú ý là khoảng từ 4-6%, thường gặp ở bé trai hơn bé gái.

2. Dấu hiệu nhận biết trẻ tăng động giảm chú ý

Một số biểu hiện trẻ bị tăng động giảm chú ý ở trẻ:

• Hiếu động một cách quá mức

• Thường rất khó để tập trung

• Hấp tấp và bồng bột

• Chậm phát triển trí tuệ

• Thường khó kiềm chế được cảm xúc và hay nổi nóng

• Dễ nổi nóng, khó kiềm chế được cảm xúc

Trẻ bị tăng động giảm chú ý dễ nổi nóng 

3. Chẩn đoán trẻ rối loạn tăng động

Dưới đây là một số phương pháp thường được bác sĩ thực hiện để chẩn đoán bệnh ADHD:

• Kỹ thuật khám thực thể: Phương pháp này giúp loại trừ được các bệnh khác có triệu chứng tương tự

• Thu thập thông tin người bệnh: Các câu hỏi về sức khỏe hiện tại, tiền sử bệnh của bạn và người thân cùng với thời gian mà các triệu chứng của bệnh xuất hiện.

• Thang đánh giá ADHD hoặc dùng các bài tập giúp kiểm tra tâm lý: Thu thập và đánh giá thông tin về các biểu hiện mà người bệnh đang gặp.

Một số yếu tố hoặc phương pháp điều trị có thể gây ra các triệu chứng tương tự như ADHD, gồm có:

• Tình trạng rối loạn sức khỏe tâm thần: Ví dụ như stress, rối loạn hành vi hoặc ngôn ngữ hoặc các rối loạn tâm thần khác.

• Một số vấn đề y tế tác động xấu lên suy nghĩ và hành vi của trẻ: Rối loạn co giật, vấn đề về tuyến giáp, không ngủ được, chấn thương sọ não,..

• Lạm dụng rượu hoặc chất kích thích cũng như 1 số loại thuốc cũng ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh của trẻ.

4. Điều trị tăng động giảm chú ý

Tăng động giảm chú ý cần được kết hợp giữa liệu pháp tâm lý và thuốc điều trị cùng chế độ ăn phù hợp để có thể đạt được hiệu quả cao nhất:

4.1. Liệu pháp tâm lý

Kể cả những trường hợp nhẹ thì liệu pháp tâm lý đến từ sự chăm sóc và giáo dục trẻ của bố mẹ là vô cùng quan trọng, không được xem nhẹ.

Liệu pháp tâm lý có vai trò thiết yếu trong suốt quá trình điều trị cho trẻ. Để có thềm đem lại hiệu quả điều trị cao nhất cho trẻ cha mẹ cần có những sự quan tâm đúng mực đến trẻ và bệnh lý của trẻ.

Dưới đây là 1 số biện pháp mà cha mẹ có thể tham khảo:

• Luôn đưa ra cho trẻ những nguyên tắc thật ngắn gọn, cụ thể và rõ ràng để con có thể biết được chính xác những điều cha mẹ mong muốn ở mình.

• Thái độ lúc nào cũng phải kiên trì, cần phải dứt khoát, đôi khi cần phải ra lệnh cho trẻ làm

• Rèn cho trẻ có thói quen là việc có kế hoạch, Cùng con vạch ra kế hoạch, theo dõi và hỗ trợ để con hoàn thành được công việc của mình.

• Luyện cho con thói quen cần phải chú ý khi cha mẹ hoặc người lớn nói.

• Quan tâm trẻ 1 cách đúng mực, tìm ra điểm mạnh của con để khích lệ, còn điểm yếu thì giúp trẻ có thể hoàn thiện được bản thân

• Cần cho con chơi những trò chơi yên tĩnh, tư duy nhiều, hạn chế chơi game và những trò chơi có xu hướng bạo lực.

• Rèn luyện sức khỏe cho trẻ bằng cách cho con tham gia thể dục, thể thao nâng cao sức khỏe.

Cho trẻ tập thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe

• Khi đến nơi công cộng hoặc nghiêm trang cần phải nhắc nhở trẻ đọc nội quy và tuân thủ theo nội quy trên bảng.

• Để giúp trẻ có cảm giác về trách nhiệm và tăng thêm lòng tự trọng cho trẻ, cha mẹ nên giao việc cho trẻ.

• Cần có phần thưởng tích cực khi giao việc và bé hoàn thành được nhiệm vụ được giao, cần tránh đánh mắng hay nặng lời đối với trẻ.

Hỗ trợ con trong quá trình học tập

• Cần tạo cho trẻ thói quen và lập thời gian biểu cho con làm bài tập ở nhà.

• Trong quá trình con học tập cần tránh các kích thích gây xao nhãng như tiếng ồn, tivi, nhạc,..

• Để giúp con dễ thực hiện cũng như tránh cảm giác bối rối, cha mẹ hãy chia nhỏ nhiệm vụ hoặc bài tập để con có thể dễ dàng thực hiện.

• Khi trẻ bắt đầu làm nhiệm vụ, hãy giúp con những phần đầu tiên và khi đến phần sau thì quan sát và đưa ra phản hồi, giảm dần sự giúp đỡ.

• Nếu con nỗ lực hoàn thành bài tập, cha mẹ cần khen ngợi con. Nên trợ giúp con một cách tích cực, tránh chỉ trích trẻ, nếu con có gặp lỗi sai thì cùng con sửa chữa.

• Thường xuyên nhắc nhở trẻ làm bài tập và đưa ra những lời động viên giúp con cố gắng như: Nếu con làm xong bài tập thì con có thể được xem Tivi.

• Nên cho con học trong 1 khoảng thời gian nhất định, sau đó thì dừng lại chứ không ép trẻ học quá lâu hoặc quá nhiều.

Nên cho trẻ học trong 1 khoảng thời gian nhất định để tránh căng thẳng

• Nhiều cha mẹ gặp khó khăn trong quá trình kèm trẻ học, hãy nhờ gia sư hoặc anh chị lớn hơn để giúp con học tốt hơn.

• Cha mẹ cần phải thường xuyên giữ liên lạc với giáo viên, trao đổi những điểm khó khăn cũng như những mặt tích cực của trẻ. Nên để trẻ ngồi gần với giáo viên để nhận được những sự trợ giúp kịp thời.

• Động viên con tham gia vào các hoạt động sinh hoạt nhóm và đoàn thể

4.2. Điều trị bằng thuốc

Bên cạnh liệu pháp tâm lý thì các thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý cũng rất quan trọng giúp điều trị triệu chứng và an thần cho trẻ. Dưới đây là một số nhóm thuốc thường được bác sĩ chỉ định điều trị:

Nhóm thuốc hướng tâm thần

Một vài thuốc thuộc nhóm này có tác dụng lên hệ thần kinh trung ương như như Dextroamphetamine sử dụng cho nhóm đối tượng trẻ em trên 3 tuổi và Methylphenidate dùng cho trẻ em từ 6 tuổi trở lên với liều lượng sử dụng được khuyến cáo cho kết quả tốt và không gây nghiện:

• Dexmethylphenidate: Dùng để điều trị chứng tăng động giảm cho đối tượng từ 3 tuổi trở lên. Thuốc này có thời gian bán thải dài hơn so với  Methylphenidate nhưng nhưng đối với loại thường vẫn cần phải dùng nhiều lần 1 ngày. Còn đối với dạng tác dụng kéo dài thì có thể dùng ngày 1 lần.

• Adderall (Dextroamphetamine + Amphetamine): Theo thống kê khoảng 80-90% trẻ mắc rối loạn tăng động giảm chú ý đáp ứng với Methylphenidate và Dextroamphetamine. Một số tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng các thuốc kích thích tâm thần là: Loạn nhịp tim, mất ngủ, giảm ngon miệng, bồn chồn, đau đầu,..

• Methylphenidate: Thuốc này được chỉ định sử dụng cho trẻ từ 6 tuổi trở lên. Với những thuốc dạng tác dụng trung bình thường uống 2 đến 3 viên mỗi ngày do tác dụng chỉ kéo dài được trong 2 đến 3 giờ. Đối với loại kéo dài thì chỉ cần dùng 1 lần/ngày.

Atomoxetine

Thuốc này không thuộc nhóm kích thích tâm thần nhưng cũng là ưu tiên hàng đầu trong nhóm thuốc điều trị tăng động giảm chú ý nhờ cơ chế tác dụng là giúp ức chế quá trình cơ thể hấp thu norepinephrine. Thuốc sử dụng cho trẻ trên 6 tuổi. Với người bệnh suy gan, suy thận cần phải giảm liều từ 50-75%.

Điều trị bằng thuốc giúp con ổn định tinh thần hơn

Nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng 

Đây được xem là lựa chọn thứ hai sau nhóm kích thích tâm thần và thuốc Atomoxetine. Lựa chọn dùng thuốc này khi người bệnh kháng với những thuốc trên kèm theo trầm cảm lo âu. 

Clonidine, chất đồng vận α-Adrenergic

Là lựa chọn thứ 3 trong nhóm thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý. 

Guafacine

Guafacine là một thuốc đối vận của thụ thể giao cảm α có tác dụng an thần, nên với các trường hợp sử dụng máy móc nặng hay lái xe thì cần phải cảnh báo để tránh gặp nguy hiểm.

Nhiều bậc phụ huynh quan ngại việc dùng thuốc điều trị tăng động giảm chú ý có thể gây nghiện, tuy nhiên trên thực tế thì bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị sau khi cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.

Với những bé mắc hội chứng rối loạn giảm chú ý nặng, nếu không được điều trị bằng thuốc hay kiểm soát tốt sẽ có nguy cơ mắc thêm các rối loạn tâm thần khác. 

Do đó, nếu cần thiết bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc và cha mẹ nên tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để đạt được hiệu quả cao. Cần tuyệt đối tránh tình trạng tự ý mua thuốc điều trị mà không tham khảo ý kiến của bác sĩ. Cha mẹ cần có những hiểu biết nhất định về bệnh này để có thể phát hiện sớm đồng thời cho trẻ được điều trị hợp lý.

4.3. Chế độ ăn phù hợp

Để hỗ trợ quá trình điều trị tốt hơn, cha mẹ nên tạo ra cho con 1 chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh:

• Hạn chế cho trẻ ăn những món ăn có nhiều mì chính, đường hoặc các chất phụ gia như xúc xích, pizza, nước ngọt, snack,..

• Nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày của bé các loại thực phẩm giàu omega-3 như cá ngừ, cá hồi, dầu oliu, hạt điều, quả óc chó,.. 

Nên bổ sung cho trẻ những thực phẩm giàu omega-3

• Cho con ăn thật nhiều rau xanh và hoa quả tươi

• Đa dạng món ăn như thịt gà, bò, tôm, cá, thịt trứng,.. để giúp bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho con.

Bài viết trên đây đã cung cấp cho các bạn thông tin về tình trạng tăng động giảm chú ý, hy vọng sau bài viết này bạn đã có cho mình những thông tin bổ ích cũng như biết được các giải pháp điều trị chứng bệnh này.