Hiểu được bệnh viêm amidan ở trẻ nhỏ trong 5 phút

1. Viêm amidan là gì?

Viêm amidan ở trẻ nhỏ là tình trạng viêm và sưng amidan - 2 khối hạch bạch huyết nằm ở 2 bên phía sau cổ họng bé. Vai trò của Amidan chống lại vi khuẩn và vi rút xâm nhập vào cơ thể bạn qua miệng và mũi. Tuy nhiên, bộ phận này cũng dễ bị nhiễm trùng từ chính mầm bệnh mà chúng đang phải tiêu diệt. 

Trẻ em có xu hướng bị viêm amidan nhiều hơn người lớn. Bé từ 5 - 15 tuổi có nhiều khả năng bị viêm amidan do nhiễm vi khuẩn. Những trẻ có độ tuổi nhỏ hơn thường bị viêm amidan do nhiễm virus. Người cao tuổi cũng có nguy cơ mắc bệnh viêm amidan cao hơn do hệ miễn dịch bắt đầu suy yếu.

Viêm amidan rất dễ chẩn đoán. Các triệu chứng thường hết trong vòng 7 đến 10 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp nếu không điều trị kịp thời có thể gây nhiều biến chứng nghiêm trọng.

2. Phân loại viêm amidan

Viêm amidan thường được chia làm 3 loại: viêm cấp tính, viêm mạn tính và viêm amidan tái phát.

2.1. Viêm amidan cấp tính

Viêm amidan cấp tính rất phổ biến ở trẻ em. Trên thực tế, hầu như đứa trẻ nào trong hành trình trưởng thành cũng đều mắc bệnh này ít nhất một lần. Các triệu chứng thường chỉ xuất hiện trong vòng 10 ngày hoặc ít hơn, bao gồm khó nuốt, đau họng và có thể đau hơn khi nuốt hoặc nói chuyện, ho, chảy nước mũi, sốt,... Khi thăm khám, mắt thường có thể nhìn thấy amidan sưng to và đỏ. Tình trạng có thể thuyên giảm khi điều trị tại nhà và gần như không để lại bất cứ khiếm khuyết hay dị tật nào. 

Ho là dấu hiệu thường gặp ở trẻ viêm amidan cấp tính

2.2. Viêm amidan mạn tính 

Là khi bé bị viêm amidan kéo dài trên 10 ngày và có thể có những biểu hiện trầm trọng hơn, chẳng hạn như:

• Mức độ đau tăng

• Hôi miệng

• Amidan sưng to hơn, chắn hết đường thở gây khó thở

• Amidan mưng mủ

Viêm amidan mãn tính cũng có thể gây ra sỏi amidan, nơi tế bào chết, nước bọt và thức ăn tích tụ trong các hốc của amidan. Cuối cùng, các mảnh vụn có thể cứng lại thành những viên nhỏ. Chúng có thể tự bong ra hoặc bác sĩ cần phải loại bỏ bằng một vài thủ thuật y khoa.

2.3. Viêm amidan tái phát

Là tình trạng bé bị tái phát viêm amidan nhiều lần trong một năm. Một đứa trẻ được chẩn đoán mắc viêm amidan tái phát nếu bị ít nhất 7 lần trong 1 năm, hoặc hơn 5 lần một năm trong 2 năm liên tiếp, hoặc ít nhất 3 lần một năm trong vòng 3 năm liên tiếp. 

Một nghiên cứu từ năm 2018 cho thấy viêm amidan mạn tính và tái phát có thể xảy ra so hệ thống vi sinh vật ở các nếp gấp của amidan đã phát triển khả năng kháng thuốc kháng sinh, và gây nhiễm trùng lặp đi lặp lại. Một nghiên cứu khác vào năm 2019 cũng chỉ ra rằng viêm amidan tái phát có thể do yếu tố di truyền, gây ra phản ứng miễn dịch không đủ đối với vi khuẩn liên cầu nhóm A, dẫn đến bé dễ bị viêm họng và viêm amidan hơn những đứa trẻ khác.

3. Triệu chứng và chẩn đoán

Các triệu chứng thường gặp là:

• Viêm, sưng và đỏ amidan

• Đau họng 

• Ho 

• Amidan mưng mủ vàng, trắng

• Sưng hạch ở cổ

• Khàn tiếng hoặc mất giọng

• Đau đầu

• Ăn mất ngon

• Khó nuốt

• thở bằng miệng

• Sốt

• ớn lạnh

• hôi miệng

Bé nhà bạn có thể gặp một vài hoặc tất cả các triệu chứng trên tuỳ mức độ nặng nhẹ. Những dấu hiệu này cũng là dấu hiệu lâm sàng giúp chẩn đoán viêm amidan. Các bác sĩ có thể dùng dụng cụ có đèn để quan sát cổ họng hay tai và mũi của con, nhẹ nhàng sờ nắn cổ của con để kiểm tra các tuyến (hạch bạch huyết) bị sưng lên, lắng nghe nhịp thở của con. Việc chẩn đoán cũng có thể bao gồm các biện pháp xét nghiệm để biết chính xác tác nhân gây bệnh như xét nghiệm liên cầu khuẩn nhanh, gạc họng để lấy mẫu nuôi cấy kiểm tra vi khuẩn.

Bác sĩ sẽ quan sát amidan của bé để chẩn đoán bệnh

4. Biến chứng của viêm amidan ở trẻ nhỏ

4.1. Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn

Ước tính có khoảng 2 đến 4 phần trăm dân số mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Điều này dẫn đến chất lượng giấc ngủ kém và mệt mỏi vào ban ngày, đồng thời cũng liên quan đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do tim mạch đáng kể. 

Ở trẻ bị viêm amidan, amidan quá to ngăn cản nhịp thở bình thường trong lúc bé ngủ, do đó có thể là nguyên nhân gây ngưng thở khi ngủ. Và nếu bé gặp tình trạng này thường xuyên, bác sĩ thường sẽ cân nhắc việc cắt amidan.

Ngưng thở khi ngủ là biến chứng nghiêm trọng của viêm amidan ở trẻ nhỏ

4.2. Viêm tai giữa

Một biến chứng khác là nhiễm trùng amidan có thể phát triển thành nhiễm trùng thứ phát ở tai giữa. Tai giữa là một khoang kín chỉ có một lỗ duy nhất, được gọi là ống Eustachian. Mô vòm họng của amidan nằm ở phía sau mũi và cạnh ống Eustachian. Khi mô vòm họng bị sưng lên do nhiễm trùng, nó có thể chặn ống Eustachian và dẫn đến tích tụ áp lực trong tai. Điều này có thể gây tràn dịch trong tai và dẫn đến nhiễm trùng.

4.3. Viêm mô và áp xe amidan

Viêm amidan kéo dài nếu không được điều trị hoặc điều trị không khỏi, có thể tiến triển thành nhiễm trùng gọi là viêm mô tế bào amidan . Viêm mô tế bào amidan trong một số trường hợp có thể gây ra mủ tích tụ xung quanh amidan, được gọi là áp xe quanh amidan. Khi gặp vấn đề này, bé sẽ sốt, đau họng và thậm chí là cứng hàm. Nếu điều trị nội khoa không tiến triển, bác sĩ sẽ phải rạch khối áp xe để dẫn lưu mủ ra ngoài, nặng hơn nữa có thể phải cắt amidan.

Trên đây là kiến thức về một số vấn đề của bệnh viêm amidan ở trẻ nhỏ. Rất mong đây sẽ là thông tin giúp ích cho ba mẹ trong hành trình nuôi con khôn lớn.