1. Nguyên nhân nào khiến trẻ hay dụi mắt?

Đối với người lớn, hành động dụi mắt là một phản xạ tự nhiên của cơ thể để giảm cảm giác ngứa, mỏi, khó chịu khi mắt bị kích thích bởi tác nhân lạ. Tuy nhiên, dấu hiệu dụi mắt ở trẻ còn có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân hơn thế. 

Dưới đây là nguyên nhân gây ra hiện tượng dụi mắt thường xuyên ở trẻ nhỏ: 

• Trẻ dụi mắt do buồn ngủ: khi bé buồn ngủ và cảm thấy mệt, mắt của bé cũng sẽ mỏi. Lúc này động tác dụi mắt sẽ giúp mát xa các cơ và làm giảm mỏi mắt. Bằng cách đó bé có thể làm giảm bớt căng thẳng ở các vùng cơ quanh mắt và mí mắt.

• Phát triển kỹ năng: Ngoài buồn ngủ và mệt mỏi, có rất nhiều nguyên nhân trẻ nhỏ dụi mắt. Bạn sẽ thấy khi bé bắt đầu phát triển kỹ năng vận động thì sự tò mò của bé cũng tăng theo. Bé sẽ thử chạm vào từng phần của cơ thể để tìm hiểu xem cơ thể sẽ phản ứng thế nào.  

• Trẻ bị dị vật rơi vào mắt: các dị vật khi ở trong mắt sẽ gây khó chịu, kích ứng mắt. Điều này sẽ khiến các bé dụi mắt nhiều để tạo ma sát giảm cảm giác cộm, ngứa.

• Mắt bị khô: các tế bào mắt của trẻ nhỏ vẫn chưa hoàn thiện, dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài, nhất là ánh sáng xanh. Do đó khi mắt hoạt động quá lâu hoặc xem ti vi điện thoại trong thời gian dài sẽ gây hiện tượng khô mắt, mỏi mắt ở trẻ. Lúc này trẻ sẽ có hành động dụi mắt để kích thích tuyến nước mắt hoạt động, giúp làm ẩm mắt nhanh chóng.

• Dấu hiệu dụi mắt ở trẻ do sự suy giảm thị lực: Theo các chuyên gia, hành động dụi mắt của trẻ có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng suy giảm thị lực. Bởi khi thị lực của trẻ bị suy giảm sẽ khiến bé không nhìn rõ các vật xung quanh, mỏi mắt và phản xạ của bé sẽ là dụi mắt để giúp mắt dễ chịu hơn. 

Nguyên nhân nào khiến trẻ hay dụi mắt?

2. Khi nào trẻ dụi mắt là bất thường? 

Bên cạnh hành động dụi mắt thông thường khi trẻ buồn ngủ hay muốn loại bỏ các dị vật thì ba mẹ cần cảnh giác khi trẻ có thêm các dấu hiệu lạ như sau: 

• Trẻ dụi mắt kèm theo các hành động như nheo mắt,.. hoặc đối với các trẻ lớn sẽ hay gặp tình trạng không chú ý, nhìn sai đề bài lúc học hoặc viết chữ xiên xẹo, hay kéo các đồ vật lại gần mình. Khi trẻ có những biểu hiện này thì rất có thể là triệu chứng của một trong các tật khúc xạ như: cận thị, viễn thị, loạn thị.

• Trẻ hay dụi mắt và thường bị vấp ngã khi ở nơi ánh sáng yếu hoặc khi đi từ chỗ sáng qua chỗ tối hơn. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh quáng gà..

• Trẻ dụi mắt thường xuyên, hay chảy nước mắt kèm theo các dấu hiệu mỏi mắt, hay chớp mắt.. Đây là dấu hiệu cho thấy bé bị khô mắt. 

• Đặc biệt, khi dụi mắt nhiều, mắt đỏ và chảy nước mắt thì nhiều khả năng là mắt của bé đang bị kích ứng.

Nếu ba mẹ thấy con có các dấu hiệu như trên thì cần đưa con đến các cơ sở y tế để có thể phát hiện kịp thời và tìm ra hướng điều trị cho bé. 

3. Những nguy hiểm tiềm ẩn khi bé dụi mắt nhiều 

Nhiều mẹ thường chủ quan vì nghĩ rằng hành động dụi mắt là một phản xạ sinh lý bình thường để giảm khó chịu và hoàn toàn vô hại. Thế nhưng, ngoài các nguy cơ tiềm ẩn ở trên thì hậu quả do dụi mắt thường xuyên ở trẻ còn gây ra nhiều tác động tiêu cực đến mắt của trẻ. Cụ thể:

Gây xước giác mạc: Xảy ra trong các trường hợp dị vật cứng rơi vào mắt. Lúc này, nếu trẻ dụi mắt mạnh có thể khiến dị vật tạo ma sát và làm giác mạc bị xước.

Mắt bị tổn thương: Tình trạng này xảy ra khi các loại côn trùng mang độc hoặc các chất nguy hiểm rơi vào mắt của trẻ. Việc dụi mắt không những không giải quyết được vấn đề mà còn khiến mắt bị tổn thương nghiêm trọng. Khi côn trùng bị vỡ, giải phóng độc tố hoặc khiến dung dịch có hại lan ra toàn bộ mắt, gây tổn thương nghiêm trọng.

Tăng nhãn áp: Trẻ dụi mắt nhiều làm gián đoạn máu lưu ở mắt, khiến chất lỏng tích tụ trong mắt nhiều hơn, làm nặng thêm tình trạng tăng nhãn áp. Tình trạng này kéo dài có thể gây tổn thương cho dây thần kinh thị giác, làm tăng nguy cơ mù lòa.

Gây tăng độ cận: Tình trạng này hay gặp ở trẻ bị cận thị nặng khiến các tế bào võng mạc bị tổn thương. Lúc này, hành động dụi mắt sẽ càng làm tăng tổn thương ở nửa phần sau của nhãn cầu, khiến bệnh tiến triển nghiêm trọng hơn. 

Dụi mắt thường xuyên ở trẻ là hành động tiềm ẩn nhiều nguy hiểm

4. Trẻ thường xuyên dụi mắt phải làm sao? Khi nào cần đi khám?

Dụi mắt tưởng chừng như là hành động vô hại nhưng thực tế hậu quả dụi mắt thường xuyên ở trẻ lại gây ra những vấn đề nghiêm trọng. Vì vậy, ngay từ khi thấy con xuất hiện các hành động này, ba mẹ nên hỏi con hoặc chủ động tìm hiểu nguyên nhân. Đồng thời, nhắc nhở con không nên làm như vậy để tránh gây tổn thương cho mắt.

Cha mẹ có thể tham khảo một số hướng xử lý khi con dụi mắt thường xuyên sau đây:

4.1. Quan sát và tâm sự với con 

Đối với các bé dưới 3 tuổi, các bé rất khó để miêu tả hay giải thích cho ba mẹ về các vấn đề mà mình đang gặp phải. Do đó khi thấy con có dấu hiệu dụi mắt nhiều thì phụ huynh cần dừng ngay hành động dụi mắt của con và quan sát thật kỹ mắt ở trẻ. Nếu mắt có các dấu hiệu bất thường như: mắt đỏ, chảy nước mắt nhiều,..thì cần đưa bé đi khám ngay, tránh tự xử lý ở nhà dẫn đến tổn thương cho mắt. 

Đối với các bé đã lớn thì phụ huynh nên tâm sự với con về nguyên nhân khiến con hay dụi mắt. Nếu đơn thuần chỉ là những hành động tự nhiên do thói quen thì cần giải thích cho bé hiểu về tác hại của nó. 

4.2. Đưa con đi kiểm tra

Hầu hết các bậc phụ huynh đều không thể tự xác định được nguyên nhân cũng như mức độ nghiêm trọng khi con dụi mắt liên tục. Vậy nên, việc đầu tiên nhận thấy các bất thường của đôi mắt con thì việc mà ba mẹ cần làm là nhanh chóng đưa con đến các bệnh viện, phòng khám nhãn khoa uy tín để được bác sĩ thăm khám.

Tại đây, tùy vào các dấu hiệu của bé mà bác sĩ sẽ tiến hành một số kiểm tra mắt như:

• Hỏi và kiểm tra dị vật trong mắt của trẻ.

• Đánh giá thị lực hiện tại.

• Kiểm tra phản xạ đồng tử, chức năng cơ mắt.

• Kiểm tra tầm nhìn ngoại vi hai bên và phía trước.

• Xác định tình trạng nhãn áp và kiểm tra phía sau của mắt.

Đi khám mắt là một trong những việc cần làm khi thấy trẻ dụi mắt thường xuyên

4.3 Điều trị theo chỉ định của bác sĩ

Sau khi có kết quả thăm khám, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị nhằm giúp trẻ khắc phục các tổn thương tại mắt nếu có. Phác đồ điều trị của bác sĩ có thể kết hợp nhiều phương pháp từ sử dụng thuốc, vật lý trị liệu và phẫu thuật…

Lúc này việc mà ba mẹ cần làm là theo sát, hướng dẫn cũng như động viên con thực hiện đầy đủ các chỉ định của bác sĩ. Nếu có dấu hiệu bất thường trong quá trình điều trị, cần lập tức báo cho bác sĩ để được hướng dẫn điều chỉnh. Cuối cùng, cha mẹ cần đưa bé tái khám đúng hẹn để theo dõi tiến triển và thay đổi phác đồ điều trị phù hợp cho từng giai đoạn.

5. Phòng tránh dụi mắt ở trẻ. Lời khuyên từ chuyên gia!

5.1. Hạn chế hành động dụi mắt và tâm sự cùng con 

Đa phần các bé đều tò mò và trải qua giai đoạn khám phá các bộ phận trên cơ thể mình như vò đầu, bứt tai, dụi mắt,.. Nếu lúc này, cha mẹ tỏ thái độ thích thú, con sẽ lặp lại hành động này nhiều lần, khiến cho cơ thể bị tổn thương. Để tránh tình trạng này xảy ra ba mẹ cần:

• Đối với trẻ sơ sinh: mẹ nên cắt gọn móng tay và đeo bao tay lại cho bé để tránh con bị tổn thương 

• Đối với trẻ lớn hơn: ba mẹ nên chia sẻ với con những thông tin như vị trí, vai trò và bộ phận trên mắt và tác hại khi con dụi mắt thường xuyên như vậy. Khi chia sẻ, cha mẹ cần lưu ý hãy dùng từ ngữ vui vẻ hoặc mượn những câu chuyện gần gũi để giúp con dễ tiếp nhận. Từ đó, ba mẹ có thể phòng tránh được hành động dụi mắt nhiều ở trẻ. 

Ngoài ra, cha mẹ cần hiểu khoảng thời gian nào con dễ tiếp thu lời mẹ nói nhất. Đa số trẻ nhỏ đều thích được mẹ tâm sự, thủ thỉ hoặc kể những câu chuyện vào trước giờ đi ngủ. Đây chính là thời điểm tốt nhất để mẹ kể về đôi mắt của con.

Trao đổi với trẻ từ sớm để tránh việc trẻ dụi mắt như thói quen

5.2. Rèn luyện các thói quen tốt  

Như đã nói ở trên, hành động dụi mắt của trẻ có thể bắt nguồn từ việc mắt của con bị mỏi khi hoạt động quá nhiều. Điển hình như các trẻ hay xem tivi điện thoại, môi trường hoạt động không đủ ánh sáng hay chế độ sinh hoạt chưa khoa học…

Nếu em bé nhà mẹ có một trong những thói quen này, điều đầu tiên mẹ cần làm để phòng tránh việc dụi mắt ở trẻ là xây dựng lại chế độ sinh hoạt hàng ngày cho con. Ba mẹ cần đảm bảo:

• Không để bé xem các thiết bị điện tử như tivi, điện thoại.. quá sớm. Đồng thời giới hạn thời gian xem cho bé, hoảng 30 phút/ ngày với trẻ dưới 2 tuổi và không quá 2 tiếng với trẻ trên 2 tuổi. Nên chia nhỏ thành nhiều lần xem trong ngày.

• Đảm bảo khoảng cách tối thiểu từ màn hình đến mắt trẻ là 25 - 35cm đối với thiết bị cầm tay và khoảng 3 - 4 lần đường chéo màn hình với thiết bị đặt tại chỗ.

• Đảm bảo nguồn sáng phù hợp khi trẻ học tập, ưu tiên ánh sáng tự nhiên.

• Điều chỉnh thời gian sinh hoạt để trẻ được ngủ đủ giấc. Nên cho trẻ đi ngủ tối vào khoảng 21h00 - 22h00 hàng ngày, tránh ngủ muộn sau 23h00.

Cần rèn luyện những thói quen tốt để bảo vệ mắt cho trẻ

5.3. Luyện các bài tập tăng cường thị lực

Một trong những nguyên nhân khiến trẻ hay dụi mắt là do sự suy giảm thị lực. Để tránh tình trạng này trở nên nặng hơn, ngoài việc thực hiện theo điều trị của bác sĩ ba mẹ có thể cùng con rèn luyện các bài tập giúp tăng cường thị lực. Một số bài tập hiệu quả được áp dụng phổ biến như:

• Bài tập nhìn bút chì: Mẹ hướng dẫn bé cầm bút chì trên tay, đạt ở đỉnh mũi rồi từ từ di chuyển bút chì ra xa và nhìn theo đến khi hình ảnh bút chì xuất hiện dưới dạng kép. Thực hiện 9 - 10 lần/ ngày.

• Bài tập đảo mắt: Mẹ hướng dẫn trẻ nhìn thẳng, sau đó đảo mắt  từ từ theo chiều kim đồng hồ, sau đó đảo mắt ngược lại. Nên thực hiện khoảng 4 - 5 lần/ ngày.

• Bài tập với ánh nắng: Bài tập này cần thực hiện vào lúc sáng sớm. Trẻ chỉ cần ngửa đầu, nhắm mắt và để ánh nắng chiếu thẳng vào mặt trong vài phút. Thực hiện đều đặn mỗi ngày.

5.4. Bổ sung dưỡng chất tốt cho mắt

Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, là nơi giúp trẻ nhìn ngắm cũng như học hỏi những điều xung quanh. Tuy nhiên các tế bào mắt của trẻ đều còn non nớt, chưa hoàn thiện nên dễ bị tổn thương bởi các yếu tố bên ngoài. Chính vì vậy, mẹ cần chủ động bổ sung các dưỡng chất có lợi cho đôi mắt của trẻ mỗi ngày như:

• DHA và EPA: Đây là 2 dưỡng chất có vai trò cấu tạo nên tế bào võng mạc, giúp nuôi dưỡng và hoàn thiện tế bào mắt. Dưỡng chất này có nhiều trong các thực phẩm như: cá hồi, cá trích, cá mòi,,...

• Vitamin A/E: Nổi tiếng với vai trò chống oxy hóa vượt trội, Vitamin A, E giúp kích thích quá trình tái tạo và phục hồi tế bào mắt bị tổn thương. Ba mẹ có thể bổ sung Vitamin E cho bé qua các thực phẩm như: đậu phộng, quả bơ,...Vitamin A có nhiều trong: cà rốt, bí ngô, cà chua, khoai lang vàng, ớt chuông, đu đủ,...

• Lutein và Zeaxanthin: đây là 2 thành phần chính cấu tạo nên điểm vàng của mắt, giúp mắt nhìn rõ được mọi vật. Nhờ đó mắt không phải điều tiết nhiều, tránh nhức mỏi mắt, giảm nguy cơ mắc bệnh. Đặc biệt 2 hoạt chất này còn giúp ngăn chặn ánh sáng xanh đến 90%. Những thực phẩm giàu dưỡng chất này gồm: cải xoăn, cải bó xôi, cải bắp, bí đỏ, đậu xanh, khoai lang,...

Bổ sung các thực phẩm giàu DHA để nuôi dưỡng các tế bào mắt

5.5. Sử dụng sản phẩm chuyên biệt giúp mắt luôn sáng khỏe

Việc bổ sung dưỡng chất cho bé thông qua thực phẩm hàng ngày là điều mà các bậc phụ huynh vẫn luôn áp dụng. Tuy nhiên trẻ nhỏ thường xu hướng lười ăn và không ăn đầy đủ các nhóm chất. Đồng thời với các bé trong giai đoạn từ 1 tuổi, thị lực vẫn hoàn thiện, nhu cầu bổ sung các dưỡng chất cho mắt là rất lớn. Chính vì vậy, việc sử dụng sản phẩm chuyên biệt cho mắt là phương pháp được rất nhiều phụ huynh lựa chọn. Một trong những sản phẩm điển hình hiện nay là Bộ đôi sáng mắt Neo Kids và Oralux. 

Sở dĩ Bộ đôi sáng mắt Neo Kids và Oralux được nhiều chuyên gia khuyên dùng là bởi nhiều ưu điểm vượt trội như:

• Cung cấp trọn bộ đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho mắt của trẻ gồm: DHA/ EPA, vitamin A/ vitamin E, Lutein và Zeaxanthin.

• Tất cả thành phần của sản phẩm đề được chiết xuất hoàn toàn từ thiên nhiên, an toàn với trẻ nhỏ. Hương vị thơm ngon dễ uống. 

• Phân liều rõ ràng, đảm bảo cung cấp đầy đủ hàm lượng dưỡng chất cần thiết theo từng độ tuổi và tình trạng của trẻ.

• Có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được phân phối tại hơn 20 quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, sản phẩm đã có mặt tại các hệ thống phòng khám, shop mẹ và bé, nhà thuốc trên toàn quốc.

Trẻ dụi mắt mặc dù không phải là một hành động to tát nhưng nó lại có thể tiềm ẩn nhiều vấn đề xung quanh sức khỏe của trẻ. Vì vậy để các bé có thể phát triển một cách toàn diện nhất, ba mẹ cũng đừng chủ quan mà bỏ qua những hành động nhỏ này nhé.